Özet yapmak, tıpkı not tutmak gibidir, sadece biraz daha ayrıntılı. Amacı, daha sonra da hatırlayacağın şekilde not tutmaktır. İyi özet çıkarabilirsen işin kolaylaşır ve daha az şey hatırlamak zorunda kalırsın. Aşağıdaki öneriler sana yardımcı olacaktır.
10.1
5N1K-Soruları
Aşağıdaki her soruya 2–3 cümle ile cevap verirsen, okuduğun yazının iyi bir özetini çıkarmış olursun:
- Kim? En önemli kişiler kimler?
- Ne: Ne oldu? Olay veya konu ne?
- Ne zaman? Olay ne zaman oldu?
- Nerede? Olay nerede oldu?
- Neden? Olaylar neden oldu?
- Nasıl? Olay nasıl oldu?
10.2
Kitap veya hikâye özetlemek için öneriler:
- İlk önce şu bilgileri bir kağıda yaz: Kitabın veya hikâyenin başlığını, yazarını, yayın evini, sayfa sayısını ve kitap türünü (bilgilendirme kitabı, polisiye, çizgi roman ….).
- Çok kısa bir özet yaz (3 veya 5 satır).
- Sonra kitabı veya hikâyeyi bölüm bölüm kısaca özetle. Ayrıntıya girmeden sadece önemli konulara değin.
- Sonunda kitabı veya hikâyeyi nasıl bulduğunu yaz.
10.3
Özet çıkarmak için iyi bir örnek
- 1 adet A4 sayfası al ve cetvelle şöyle böl:
- Yukarıdan 2 cm boşluk bırakarak yatay çizgi çek; buraya özetin başlığını yaz.
- Sağdan 4 cm boşluk bırakarak yukarıdan aşağıya çizgi çek; buraya sonra anahtar kelimeleri, eklemeleri vs. yazabilirsin.
- Aşağıdan 4 cm boşluk bırakarak çizgi çek; buraya sorularını, yorumlarını vs. ekleyebilirsin.
- Başlık satırına neyi özetlediğini yaz. Örnek: “Roma dönemi hakkında sunum”
İyi düzenlenmiş proje özeti (örnek):
- Sayfanın ortasındaki büyük alana konuyla ilgili okuduğun metni veya metinleri özetle. Sadece önemli bilgileri yaz, anahtar kelimeleri kullan veya kısa cümleler kurarak yaz. Kısaltmalar kullan. Yazını bölümlere veya paragraflara ayırmayı unutma.
- Yaptığın özeti oku ve gerekirse ekleme yap. Sağdaki boşluğa her bölümü en iyi anlatan anahtar kelimeleri yaz. En alta yorumlarını, anlamadığın bir şey varsa, sorularını yaz.
Yazdıklarını tekrar oku, böylece daha iyi hatırlarsın.