Süreç:
- Giriş, ön bilgilendirme: Öğretmen, öğrencilere bir metni okumaya başlamadan önce bu metni üç adımda değerlendirme ve tanıma yöntemini somut bir örnek üzerinden açıklar. Bu amaçla metinle ilgili şöyle sorular sorulur:
- Bu metinden ne bekliyorum; hangi okuma biçimi bruada anlamlı olurdu (yani metne göz gezdirmem yeterli midir; metni son ayrıntısına kadar anlamak zorunda mıyım; sadece belli bir bilgiyi mi bulmalıyım)?
- Bu metni hangi metin türüne dâhil edebiliriz?
- Metin hangi zorluk derecesinde görünüyor? Zorluklar nerede olabilir? Bu zorlukların üstesinden gelmek için ben ne yapabilirim?
- Bu metni anlamak için ön bilgilere ihtiyacım var mı?
- Aşağıdaki çalışma ve bundan sonraki alıştırmalar için öğrencilere yazılı olarak verilecek ya da öğrencilerin tahtadan bakarak yazacağı şu adımlar geçerlidir:
- Konu ve metin türünü tanımak: metnin özelliklerini bilinçli bir biçimde algılamak (resimler, çizelgeler, başlıklar vb.).
- Ön bilgileri bilinçli biçimde ele almak: konuyla ilgili anahtar kelimeleri not etmek, içerik konusunda tahminde bulunmak, sorular sormak.
- Bir okuma denemesi yapmak: Bir kaç cümle dikkatle okunur ve bunun ardından da bütün metni en iyi şekilde nasıl okumak gerektiği ve bunun için ne kadar zamana ihtiyaç olacağı üzerinde düşünülür.
- Bu aşamada öğrencilere farklı (yaş ve seviyeye göre farklı hazırlanmış) metinler dağıtılır ve öğrenciler, bu üç adımı bağımsız bir şekilde gerçekleştirirler. Bu hem bireysel hem de eşli çalışma olarak yapılabilir.
- Alıştırmanın sonunda bu yöntem ile ilgili deneyimler sınıfta kısaca
tartışılır.
Açıklamalar:
- Bu türden alıştırmaları, elbette bir seferden fazla ve farklı metinler üzerinden yapmak gerekir.
- 25–27 sayılı alıştırmalar, birbiriyle yakından ilişkilidir ve öğrencilere de bu şekilde sunulması ve çalıştırılması gerekir.
- Yukarıda tarif edilen adımlar, 26 ve 27 sayılı alıştırmalardaki adımlar ile birlikte “Okuma Stratejileri” başlıklı bir çalışma kâğıdında toplanabilir.