- Sözlü alıştırma: “heyecanlı veya ilgi çekici” ile “sıkıcı” ne anlama geliyor? “Heyecanlı yazı” ile “sıkıcı yazıyı” birbirinden ayıran başlıca öğeler nelerdir? Bunlardan kendi yazdıklarımız için nasıl bir sonuç çıkarabiliriz? Pekiştirme: Öğretmen, sınıfta ilk önce heyecanlı, sonra da sıkıcı birer (kısa) metin okur. Metinlerden biri niye heyecanlı iken, diğeri neden sıkıcı? Deney: Sıkıcı bir yazıyı heyecanlı ve merak uyandıran bir yazıya çevirebilir misiniz? Yazılar sınıfta karşılaştırılır.
- Öğrencilere, heyecanlı ve ilgi çekici yazı yazmak için aşağıdaki “tarifler” verilir (birer nüsha olarak):
Yazını, okuyucunun ilgisini çeken bir cümle ile başla (örneğin: “O gün bütün işlerim ters gitti”, “Korkunç köpek hızla bana doğru yaklaşıyordu” vb.).- Hemen her şeyi açıklama. Okuyucuyu meraklandıracak ipuçları ver. (“Bugün başıma gelenleri kolay kolay unutmayacağım. Olaya çok tehlikeli bir hayvan da karıştı”.)
- Yazıda geçen kişilerin duygularını, korkularını ve ümitlerini anlat. (“Her tarafı tir tir titriyordu. Buradan kurtulabilecek miyim diye düşündü bir an”.)
- Metin içinde birden okuyucuya dönüp soru sorabilirsin. (Örnek: “Siz benim yerimde olsaydınız ne yapardınız?”)
- Yazdığın yazıdaki en can alıcı noktayı ya da olayın açıklığa kavuştuğu anı metnin sonuna sakla.
- Okuyucun merakını uyandıran bir başlık seç. (“Türkiye’de Trajik Olay”, veya “Kaplan Beni Yer Mi?”).Öğrencilere birden çok şablon metin veya resimli hikâye verilir ve onlardan ellerindeki “tarife” göre ilgi çekici ve heyecanlı bir yazı yazmaları istenir. Uygun bir resimli hikâyenin konusu şu olabilir: “Ürkütücü bir Karşılaşma” veya “Gerçek Korkunun Ne Olduğunu Şimdi Anladım”.
Yazı hazırlandıktan sonra metinler karşılaştırılır; özellikle “tarifte” yer alan önerilerin hangi ölçüde ve nasıl uygulandıkları değerlendirilir.
- Öğrencilerle birlikte, heyecanlı veya ilgi çekici konular, konu başlıkları ve/veya en fazla üç cümleden oluşan yazı başlangıçları liste halinde toplanır. Öğrenciler, bunlardan birini seçip okulda veya ev ödevi olarak bir yazı hazırlar. Bunlar daha sonra toplanarak kitap haline de getirilebilir (Örnek: “Korku Hikâyelerimiz”, “Heyecanlı Hikâyeler” vs.).
Table of Contents
- “Ana Dil Eğitimi İçin Ders Materyalleri“ Serisinin Önsözü
- Giriş
- I. Başlangıç: Motivasyonu Destekleyen Kolay Yazma Oyunları ve Etkinlikleri
- 1. Ön Alıştırma: Bütün Sınıfın Katılımıyla “Devamını-Sen-Anlat“ veya Zincirleme Hikâye Anlatma Etkinlikleri
- 2. Bütün Sınıfın Katılımıyla “Devamını-Sen-Anlat“, Zincirleme veya Kâğıt Katlamalı Hikâye Yazma Etkinlikleri
- 3. İki Nokta Üst Üste, Kılavuz Kelime, Gözde Kelime, Kim-Nerede-Ne Yapıyor/Neler Oluyor Hikâyeleri
- 4. İskelet Yapılar, Gözde Kelime Hikâyeleri, Şablon Hikâyeler
- 5. Hayal Gücüne Dayanan Hikâye Yazma Etkinlikleri
- 6. Kısa, Eğlenceli ve Yaratıcı Yazma Etkinlikleri (bkz. Ünite 22)
- 7. Bilmeceler
- II. Yazma Sürecinin Farklı Aşamaları ile İlgili Teknikler ve Stratejiler
- 8. Fikir Üretme ve Metnin Bölümlerini Planlama
- 9. Metnin Bölümlerini Planlama – Giriş, Gelişme, Sonuç (Bkz. Ünite 16: Metnin Bölümlerine İlişkin Öneriler)
- 10. Metni Başlık, Alt Başlık ve Paragraflara Ayırma
- 11. Metni Gözden Geçirme ve Kendi Kendini Düzeltme Teknikleri
- 12. Okuyucu Odaklı Yazma; Metni Görsellerle Güzel Hale Getirme ve Sunma
- 13. Öğrenci Çalışma Kâğıtlarına (ÇK) İlişkin Ek Bilgiler: ÇK1 ve ÇK2
- III. Yazma Becerisini Geliştiren Teknikler
- 14. Kelime Dağarcığını Geliştiren Teknikler I: Kelime Kümeleri, Benzer Dil Öğelerini Bir Araya Getirme Etkinlikleri
- 15. Kelime Dağarcığını Geliştiren Teknikler II: Boşluk Doldurma, Eş Anlamlı ve Zıt Anlamlı Kelimeler vb. Etkinlikler
- 16. Metnin Bölümlerine ve Yapısına İlişkin Öneriler (Bkz. Ünite 9)
- 1. Makasla Kesilerek Hazırlanan Metinlerle Çalışma
- 2. Resimli Hikâyelerle Çalışma
- 3. Paralel Metin Üretme veya Alternatif Metin Yazma
- 4. Metin Yapısını Analiz Etme
- 5. Hikâyenin Başlangıcına Uygun Son, Sonuna Uygun Başlangıç Bulma; “Sandviç Hikâyeleri”:
- 6. Oyun Kuralları, Yemek Tarifleri, El Becerisi Gerektiren İşler İçin Tarifler Yazılır ve Biriktirilir
- 17. Üslup Geliştirme Teknikleri I: Uygulamalı Üslup Denemeleri
- 18. Üslup Geliştirme Teknikleri II: Ayrıntılı, Açık Seçik ve İlgi Çekici Yazma Becerisi
- 19. Cümle Yapısını (Sentaks) ve Kelime Yapısını (Morfoloji) Geliştirmeye İlişkin Öneriler
- IV. Bağlama Göre Yazma Önerileri
- 20. Ana Dil Eğitimine Uygun Yazma Görevleri
- 1. Bilmeceli Metinler
- 2. Röportajlar, Afişler, Sunumlar
- 3. Çalışma Kâğıtları, Bilgi İçeren Metinler, Bilgi Yarışması vs.
- 4. Söyleşiler, Fiktif (Kurgusal) Söyleşiler
- 5. Dilekçeler, Çağrılar
- 6. Mektuplar, E-Postalar, Kısa Mesajlar (SMS), Sınıfça Yapılan Yazışmalar, Elektronik Günlükler (Blog), Sohbetler (Chat)
- 7. Konu veya Sorun Odaklı Metinler
- 8. Hayal Gücüne Dayanan Metinler, Dilekler ve Vizyonlar
- 9. Karşılaştırmalı Dil Etkinlikleri
- 21. Diğer Derslerle Ortak Yürütülecek Projeler
- 1. Çok Dilli Şiir Koleksiyonları (Elfchen*-Şiirleri vs.)
- 2. Çok Dilli Resimli Hikâye Kitapları veya Macera Kitapları
- 3. Çok Dilli Duvar Gazeteleri veya Öğrenci Gazeteleri
- 4. “Kültürümüz”, “Geldiğimiz Ülke”, “Güzel Tatil Yöreleri”, “Konuştuğumuz Diller” vb. Konularla İlgili Hazırlanan Sergiler veya Proje Haftalarına Yönelik Katkılar
- 5. Çok Dilli Yemek Tarifleri
- 22. Yaratıcı Sanat Projelerinde Dilin Kullanımı
- 20. Ana Dil Eğitimine Uygun Yazma Görevleri
- Kaynakça