Bu bölümde yer alan alıştırma ve ders önerileri, üç gruba ayrılmıştır:


Kitaplarla ve Metinlerle Tanışma

ders önerileri 1–8:
Burada amaç, okuma sevgisi aşılamada en önemli unsur olan çeşitli kitaplar ve metinler ile öğrencileri tanıştırmaktır.


Kitap ve Metinleri Okuma ve Anlama

ders önerileri 9–11:
Burada okuma eylemi odak noktasındadır. Okumayı tekdüzelikten çıkarmak için neler yapmak gerektiği, öğrencinin kendi okuma sürecini kendi başına nasıl planlayacağı, nasıl değerlendirebileceği konularında öneriler getirilir.


Okuduğunu Anlatabilme

ders önerileri 12–17:
Burada ise, okunan üzerinde düşünme, yani içerik hakkında konuşma ele alınır. Okuma deneyiminin sınıfta nasıl paylaşılacağına dair çeşitli önerilere yer verilmiştir.


Okuma becerisi üzerinde düşünme

ders önerileri 18–19:
Burada öğrenciler, önemli bir yetkinlik olan kendi okuma becerilerini ve alışkanlıklarını fark etmeyi ve değerlendirmeyi öğrenirler. Öğrencilerin kendi başına okuyabilen, okuduğunu anlayan ve üzerinde düşünebilen okurlar haline gelmeleri desteklenir.

1. Sesli Okumayı Rutin Haline Getirme

Süreç: Ana dil eğitimi dersi (haftalık blok dersler de dâhil), sesli okuma seansı ile başlar. Öğrenciler rahatça yerlerine yerleşir, öğretmen de bir kitabı yüksek sesle okur. Öğretmenin sesli okuma süresi, en az 15 dakika olmalıdır. Amaç, …

Read more

2. Ana Dilde Küçük Bir Kitaplık Kurmak

Süreç: Proje, ortak bir çalışma ile başlatılır: Şimdi kendi dilimizde çok çeşitli metinler içeren (kitaplar, resimli kitaplar, ansiklopediler, başvuru kitapları vb. gibi) bir kitaplık kurmak istiyoruz. Burada açıklığa kavuşturulması gereken sorular şunlardır: kim ne getirebilir? …

Read more

3. “Bibliomedia” Gibi Kurumlardan Kitap Ödünç Alma

Süreç: Söz konusu kurumun öğrencilerin ana dilinde sunduğu okuma malzemesi hep birlikte gözden geçirilir. İstenen kitap ya da metinler seçilir ve sipariş verilir. Kitaplar geldikten sonra öğrenciler bunları evlerine götürüp okuyabilirler. 4–6 hafta boyunca ana …

Read more

4. Kitaplık Ziyareti

Süreç: Çoğu kitaplık, okul sınıflarını kabule, kitaplığın olanaklarını tanıtmaya hazırdır. Özellikle daha büyük kitaplıklarda farklı dillerde de kitap ödünç verilir. Kitaplığa gitmek bütün öğrenciler için alışkanlık haline gelmelidir. Kendilerini gerçekten ilgilendiren okuma malzemesini kitaplıkta bulabilirler. …

Read more

5. Kitaplarla Domino Oyunu

Süreç: Kitaplar, her öğrenciye (ya da ikişer-üçer öğrenciden oluşan gruplara) üç ila dört kitap düşecek şekilde dağıtılır. Dağıtım sırasında öğrencilerin yaşı göz önüne alınmalı, henüz başlangıç aşamasında bulunan öğrenciler özel olarak desteklenmelidir. Herkese kitapları tanımaları …

Read more

6. Başlangıç Cümleleri

Süreç: Sınıfı Bilgilendirme: Çoğu yazar için kitabın ya da metnin başlangıç cümlesi belirleyici önem taşır. Okurlar için de çoğunlukla öyledir! Biz şimdi bu kitaplarda ve dergilerde (yani öğretmen tarafından hazırlanmış olan seçkide) bu tür cümleleri …

Read more

7. Varsayım Oluşturmak

Süreç: Öğrenciler ikili ekipler halinde bir hikâyenin başlangıcını okurlar (örneğin ilk bölümünü ya da ilk sayfayı). Küçük ya da daha zayıf durumdaki öğrencilere bu bölüm baştan aşağıya ya da kısmen sesli olarak okunabilir ya da …

Read more

8. Eğlenceli Paketlerde Kitaplar (“Wundertüten”)

Süreç: Öğretmen, her öğrenci için bir kitabı renkli ambalaj kâğıdına sarar (daha sonraki tekrarlarda bunu büyük sınıf öğrencileri de yapabilir). Bütün bu rengârenk paketler bir sepete konur ve sınıfa getirilir. Farklı yaş grupları için farklı …

Read more

9. Serbest Okuma Zamanı (Bireysel okuma)

Süreç: Serbest okuma zamanı, 20–30 dakika sürer; sonunda ortaklaşa sohbet ortamında öğrencilerin hepsi ya da bir kaçı okudukları metni sınıfa anlatır, sorular sorar ya da tavsiyelerde bulunur. Öneriler: Serbest okuma zamanı düzenli olarak uygulanmalıdır. Ana dil eğitimi …

Read more

10. Sesli Okumak ve Başkaları İçin Kayıt Yapmak

Süreç: İlk olarak öğretmen, öğrencilere “güzel” ve etkileyici bir sesli okumanın ne demek olduğunu anlatır, onlarla bu tür okuma çalışmaları yapar. Örneğin: öğretmen bir metni önce kötü bir biçimde (sıkıcı, çok hafif sesle, monoton ve …

Read more

11. Gruplar Halinde ya da Sınıf Ortamında Okuma

Süreç: Okuma aşaması (metodik sıralama için aşağıya bkz.) Seçenek 1: Öğrencilerin hepsi aynı kitabı ya da aynı metni okurlar. Bu seçenek ortak okuma deneyimi açısından çekici olmakla birlikte, ana dil eğitimi derslerinde ancak bütün seviyeler için …

Read more

12. Hangi kitabı okuduğumu kim tahmin edecek?

Süreç: Her bir öğrenci kendine bir kitap ya da başka bir metin seçer. Öteki öğrencilerin seçilen kitabı görmemesi gerekir. Okula yeni başlayanlar, resimli bir kitap da seçebilirler. Öğretmen, öğrencilerin seçtikleri kitap isimlerini “gizlice” yazdığı bir …

Read more

13. “Bilmece Sicimi”

Süreç: Bireysel çalışma: Öğrenciler mevcut materyal arasından ilgilerini çeken bir metin seçerler. Metni okur, ancak içerik gerçekten kavranmışsa cevaplanabilecek sorular hangileridir, not ederler. Örnekler: Ana kahraman, tatil sonrasında okula geldiği ilk gün ne giymişti? Ana …

Read more

14. Kitaplarla İlgili Sorular Hazırlamak

Süreç: Bir hikâyenin, bir makalenin ya da bütün bir kitabın okunmasından sonra sınıf ikişerli gruplara ayrılır. Gruplardan, öteki öğrenciler için metnin içeriğini ve can alıcı mesajlarını anlamayla ilgili sorular hazırlaması istenir. Sorularını şu üç kategoriye …

Read more

15. Bir kitap için reklam afişi hazırlamak

Süreç: Proje, başlamadan iki ya da üç hafta önce duyurulur. Öğrencilere reklam afişi hazırlamak için bir kitap seçmeleri ve okula getirmeleri ödev olarak verilir. Ayrıca yaşça büyük öğrencilere, kütüphaneye ya da bir kitapçı dükkânına giderek …

Read more

16. “Book-Slam”

(Bu kavramla ilgili olarak bkz.“Açıklamalar”) Süreç: Uygulamadan üç ya da dört hafta önce: Öğretmen “Slam” ve “Book-Slam” kavramlarını açıklar (aşağıya bkz.). Öğretmen “Book-Slam” projesi hakkında bilgi verir ve şartları bildirir: Önce öğrenciler, tek tek ya da …

Read more

17. “Book-Dating”

(Kavram için bkz.“Açıklamalar”) Süreç: Hazırlık Öğretmenin kavramı açıklayıp projeyi tanıtmasından sonra her öğrenci bir kitap ya da metin seçer. Ardından kitabın ya da metnin içeriği kısaca özetlenir. Bu özet, yazılı olarak yapılabileceği gibi, birkaç anahtar sözcüğün sunumda …

Read more

18. Sesli Okumak: Kendini değerlendirme

Süreç: Bir öğrenci bir metni yüksek sesle okuduktan sonra, kendisi için değerlendirme formunu doldurur. Ardından öğretmenle bu değerlendirme üzerinde konuşur. En uygun beceri geliştirme çalışmasının hangisi olduğu üzerinde dururlar. Örneğin bir öğrenci sesli okurken çok takılıyor …

Read more

19. Öğrencinin Kendi Okuma Alışkanlıkları Üzerinde Düşünmesi

Süreç: Her öğrenci anket formunu tek başına dolduracaktır. Öğretmen, doldurulan formları toplar ve her öğrenciye teker teker geri bildirimde bulunur. Bu konuşmaların hemen yapılmasına gerek yoktur, zaman içerisine yayılarak ana dil eğitimi derslerinde yapılabilir. Açıklamalar: Aradan 6 ay …

Read more


Table of Contents