Süreç:
- Konuya giriş olanakları:
- İlgi çekici bir tartışma konusunun açılması (örn. “siz” ve “sen” kelimeleri ana dilimizde ve yaşadığımız ülkenin dilinde nasıl kullanılmaktadır?).
- İletişim esnasında meydana gelebilecek bir yanlış anlaşılmanın örneklendirilmesi (Siz/Sen ihlali; muhatap kişiye çok fazla yaklaşılması, çok sesli konuşulması, çok fazla resmi/gayri resmi selamlama).
- Öğretmenin yazılı olmayan iletişim kurallarından birini bilerek ihlal etmesi halinde de (öğrenciye karşı fazla resmi veya fazla laubali bir dil kullanılması; muhatap kişiyle çok uzak mesafeden konuşulması, çok düşük veya yüksek sesle konuşulması…) konuya iyi bir giriş yapılabilir.
- İşlenen konu hakkında tartışma yürütülmesi; iletişimin sağlanabilmesi için (dil bilgisel bakımdan anlaşılır olmanın yanında) dikkate alınması gereken yazılı olmayan normların idrak edilmesi.
- Dilin gruba özgü kullanımı ile dil dışı unsurların (fiziksel temas, konuşma sesi, beden dili, konuşma mesafesi, vs.) yer aldığı deneylerin yapılması: Arkadaşlar – otorite sahibi kişiler –büyük ebeveynler – kardeşler vs. ile kurulacak iletişim çerçevesinde kullanılabilecek “uygun” unsurlar nelerdir? Neler, hangi sebepten dolayı yersiz olur? Bu sorular lehçe ve standart dil kullanımı bakımından da ele alınmalıdır.
- Siz/Sen kullanımı, ses seviyesi, konuşma mesafesi, fiziksel temas, selamlaşma esnasında tokalaşma/öpüşme vs. bakımından köken kültür ile göç ülkesinde geçerli olan normların karşılaştırılması. Hangi hususlarda önemli farklar söz konusudur? Ülkeye yeni göç etmiş olan birisine neler tavsiye edersiniz? (İcabında yazılı kontrol listesi hazırlayınız.)
- Beden dili: Köken kültürümüzde ve yaşadığımız ülkede kullanılan (veya tabu olan) hareketler nelerdir; hangi hareketler “uluslararasıdır”?