Süreç:
- Sınıf 4–5 kişilik gruplara bölünür. Her grup kendi içerisinden bir sözcü belirler.
- Her gruba, üç bölüme ayrılmış olan bir kâğıt (A2 veya A3) verilir. Öğrenciler kâğıttaki üst bölüme, bir sınıftaki bütün öğrenciler ile öğretmenin sahip olması gerektiğini düşündükleri hakları yazar. Her öneriye bir sayı tahsis edilir.
- Öğrenciler hazırladıkları çalışmayı başka bir gruba devreder.
- Her grup, bir önceki grup tarafından hazırlanan haklar listesini inceler ve aşağıdaki sorulara cevap arar: Üst bölümdeki haklara gerçekten saygı gösterilmesi için ne tür sorumluluk ve yükümlülüklere sahibiz? Neler yapmalıyız? Nasıl davranmalıyız? Örnek: “Herkes dinlenilme hakkına sahiptir.” – “Dolayısıyla başkalarını dinleme sorumluluğu veya yükümlülüğüne sahibiz.”
- Şimdi öğrenciler orta kısımda yer alan bölüme uygun sorumluluk veya yükümlülükleri yazar. Bu sorumluluk veya yükümlülüklerin yanına da, üst bölümde yer alan ve ilgili oldukları haklara verilen sayıyı yazarlar.
- Öğretmenin açıklamaları: Sorumluluklar kurallar gerektirir. Bu durum, bilinen sınıf ve okul kuralları vasıtasıyla örneklendirilebilir. Bu kurallar olumlu bir şekilde ifade edilmiş olmalı (“Bunu yapma” yerine “Bunu yap”), somut olmalı ve arzu edilen davranış biçimini tasvir etmelidir. Dinlenilme hakkına ilişkin örnek: Karşımızdaki kişiyi dinleme sorumluluğumuz var; buna ilişkin kural: başkaları konuşurken sakince dinle.
- Öğrenciler hazırladıkları kâğıtları bir sonraki gruba devreder. Gruplar, kendilerinden önceki iki grubun tüm yazdıklarını inceler ve akabinde en fazla beş adet kuralda mutabık kalır. Bu beş adet kural alt kısımda bulunan bölüme yazılır.
- Öğrenci meclisi: Grup sözcüleri, grup olarak belirledikleri kuralları sınıfa açıklar. Akabinde sınıf olarak, grup listeleri karşılaştırıldığında birbiriyle örtüşen ve tekrarlanan kurallar olup olmadığı tartışılır. Hangi kuralların iptal edileceği veya birleştirileceği hususunda demokratik bir uzlaşmaya varılır.
- Kuralların oylanması. Her öğrenciye dört oyun taşı veya renkli nokta etiketleri verilir. Öğrenci bunları, sınıfında geçerli olmasını düşündüğü kurallar için verebilir. Öğrenciler oyun taşlarını diledikleri gibi dağıtabilirler (hepsini bir kurala verebilir veya 2, 3 veya 4 kurala paylaştırabilir). Oylamanın sonunda, en çok tercih edilen dört adet kural sınıfta uygulanmaya başlanır. Bu kuralların yer aldığı bir afiş hazırlanır, bütün öğrenciler tarafından imzalanır ve sınıfta görülebilen bir yere asılır.