Süreç:
- Öğretmen gerçekçi bir çatışma senaryosu tasvir eder (Aşağıdaki örneklere bakınız). Çatışma senaryosunun, bir rol oyunu çerçevesinde canlandırılması. Öğrenciler, çatışmanın ne şekilde çözülebileceğini birlikte tartışır. Bu aşamada “6 Adımda Sorun Çözümü” modelinin belirli adımlarını tasvir ediyor olabilirler.
- Öğrencilere “6 Adımda Sorun Çözümü” başlıklı çalışma kağıdı verilir. Öğrenciler çalışma kağıdını okuduktan sonra, ebeveynler ile çocuklar veya akran grubu içerisinde yaşanan çatışmalara ilişkin örnekler toplanır. Örnekler:
- Kız/erkek belirli bir lokale gitmek istiyor fakat ebeveynleri, ders çalışmasını ve özellikle de o lokale gitmemesini söylüyor.
- Bir öğrenci, şivesinden veya konuşma bozukluğundan dolayı başka bir öğrenciyle alay ediyor.
- Kız/erkek başka bir erkek/kızla tanışıyor fakat erkeğin/kızın ebeveynleri, diğer çocuğun kökeninden dolayı arkadaşlık yapmalarını istemiyor (örn. çocuk farklı bir millete veya etnik gruba mensup olduğu için).
- Bazı gençler teneffüs esnasında belirli bir müzik dinlemek istiyorlar. Başka öğrenciler ise farklı bir parça dinlemek istedikleri için buna karşı çıkıyor.
- Bazı öğrenciler, başka bir öğrencinin kökeni, dini veya milliyeti ile ilgili önyargılı oldukları için o öğrencinin yanında oturmak istemiyor.
- Daha ayrıntılı bir analize tabi tutulacak olan bir çatışma senaryosu seçilir (2–3 grup için 2–3 çatışma senaryosu).
- Birinci aşamada çatışmanın her bir tarafı bir araya gelerek 6 adım planı uyarınca takınacakları tavrı tartışır (örn. bütün “ebeveynler”, belirli bir müzik parçası dinlemek isteyen bütün gençler, belirli bir yerde oturmak istemeyen bütün öğrenciler vs.). Akabinde grupları içerisinde bulunan karşı tarafla buluşarak 6 adım planına göre müzakere etmeye başlarlar. Belirli bir süre sonra (15–20 dakika) öğretmen müzakereleri durdurur ve öğrencileri öğrenci meclisinde toplar. Çalışmada edinilen deneyimler bütün sınıfla paylaşılır.
- Ek bilgiler: Her bir gruba eşlik eden ve 6 adım planı çerçevesinde yol gösteren kolaylaştırıcıların (mediatör) belirlenmesi uygun olur. Bu yöntem ikinci bir turda da kullanılabilir.
Çalışma kağıdı fotokopi örneği “6 adımda sorun çözümü” bir sonraki sayfaya bakınız.
“6 Adımda Sorun Çözümü” (Çalışma kağıdı)
ÇK – Solving the problem in 6 steps
Öğrencilere Yönelik Çalışma Kâğıdı
| 1. İhtiyaçların belirlenmesi. |
| Nelere ihtiyacın var? Tam olarak ne istiyorsun? Çatışmaya dahil olan her kişinin bu soruyu, başkalarını suçlamadan veya kınamadan cevaplaması gerekiyor. |
| 2. Sorunu tam olarak tasvir et. |
|
Sence bu durumda sorun nedir? Bütün öğrenciler sorunu ve sebeplerini kendi bakış açılarına göre tasvir edebilir. Çatışmanın tarafları, diğer grupların görüşlerini kabullenmeye hazır olmalıdır. |
| 3. Çeşitli çözüm yolları ara. |
|
Bu çatışmanın olası çözüm yolları ne olabilir? Sorulara bütün öğrenciler cevap verebilir. Verilen cevaplar, yorum ve değerlendirme eklemeden not edilmesi gerekir. Çalışmanın amacı, olabildiğince çok çözüm yolu bulmaktır. |
| 4. Çözüm yollarını değerlendir. |
|
Çeşitli çözüm yolları seni ne kadar tatmin ederdi? Çatışma tarafları çeşitli çözüm yollarını değerlendirir ve hangi çözüm yollarını kabul edilebilir bulduğunu, hangilerini kabul edemeyeceği ve kararlarının gerekçelerini açıklar. |
| 5. Hangisinin en iyi çözüm olduğuna karar ver. |
|
Bu çözümü kabul ediyor musun? Sorun çözüldü mü? Çatışma taraflarının çözümü kabul ettikleri anlaşılmalıdır. Çözüm bulma yolunda sarf ettikleri çabalar takdir edilmelidir. |
| 6. Çözümün ne şekilde uygulandığını incele. |
|
Çatışma ortamı hakkında tekrar konuşup, sorunun gerçekten çözüldüğünden emin olalım. Çözümü değerlendirmeye yönelik bir plan geliştirilir. Çatışmanın türüne ve çatışma taraflarının yaşına göre bu değerlendirme bir kaç dakika/saat içerisinde veya bir sonraki derste yapılabilir. |