Përkrahja e të shkruarit në gjuhën e parë
Materiale për mësimin në gjuhën e prejardhjes: Nxitje didaktike 1
Për të zotëruar një gjuhë, duhet të jemi në gjendje të shkruajmë dhe të lexojmë. Nëse nuk lexohet shumë në shtëpi dhe para së gjithash nuk flitet në dialekt, për fëmijët është e vështirë që të mësojnë gjuhën standarde. MGJP e përmbush këtu një detyrë të rëndësishme.
Në broshurën “Përkrahja e të shkruarit në gjuhën e parë”, mësimdhënësit e gjuhës shqipe do të gjejnë një shumëllojshmëri të ideve se si në klasat e tyre mund të përkrahin gëzimin në të shkruar. Pas një prezantimi të shkurtër teorik, vijojnë 22 propozime mësimore të provuara praktike. Vëmendje e veçantë i kushtohet shkrimit të tregimeve dhe strukturimit të teksteve. Ka gjithashtu edhe shumë ushtrime për leksikun, stilin dhe sintaksën.
Tabela e pëmbajtjes
- Parathënie për serinë «Materiale për mësimin në gjuhën e prejardhjes»
- Hyrje
- 1. Të shkruarit në gjuhën e prejardhjes: jo i thjeshtë, por i rëndësishëm
- 2. Objektivat dhe mbarështrimi i kësaj fletoreje
- 3. Pikat thelbësore të didaktikës aktuale në të shkruarit e tekstit
- 4. Pika plotësuese në lidhje speciale me shkrimin e teksteve në kuadër të mësimit në gjuhën e prejardhjes.
- 5. Për dhënien e notave dhe vlerësimin e punës në të shkruar: pika të rëndësishme
- I. Për fillim: shembuj të të shkruarit të nivelit të ulët dhe aktivitete për përkrahjen e motivimit
- 1. Ushtrim paraprak: Të rrëfehen bashkërisht tregime sipas radhës, vazhduese ose tregime zinxhir
- 2. Të shkruarit bashkërisht: tregime radhe, vazhdimi, zinxhir ose palosëse
- 3. Tregime dypikëshe, tregime me fjalë «kapëse», tregime me fjalë dëshirash dhe tregime kush-ku-çka
- 4. Tregime skelë, tregime fjalënxitëse, tregime strukturë
- 5. Të shkruarit sipas fantazisë në forma të ndryshme sociale
- 6. Detyra të vogla modeluese dhe kreative me gjuhë (krahaso gjithashtu edhe nr. 22)
- 7. Gjëegjëza me gjuhë
- II. Teknikat dhe strategjitë për fazat e ndryshme të procesit të të shkruarit
- 8. Të gjenden idetë, ndërtimi i tekstit të parastrukturohet
- 9. Të planifikohet ndërtimi i tekstit (krh. edhe 16, Nxitje për ndërtimin e tekstit)
- 10. Teksti të ndahet dhe modelohet me tituj, mestituj dhe pjesë
- 11. Teknikat për përpunim dhe vetëkorrekturë
- 12. Të shkuhet me adresë referimi; tekstet të modelohen bukur dhe të prezentohen
- 13. Komenti për fletët e punës të nxënësve/eve FP 1 + 2
- III. Nxitje për përkrahjen e aspekteve të pjesshme të të shkruarit
- 14. Nxitje për punë në leksik I: puna me fushat e fjalëve, vënia në gatishmëri e mjeteve të zgjeruara gjuhësore
- 15. Nxitje për punë në leksik II: puna me tekstet me zbrazësira, prova rezervë etj.
- 16. Nxitje lidhur me ndërtimin e tekstit dhe ndarjen e tij (krh. edhe nr. 9)
- 17. Nxitje për punë në stil I: ushtrimi i stilit veprues dhe zbulues
- 18. Nxitje për punë në stil II: të shkruhet saktë/të paraqitet bukur/ interesant dhe të përmblidhet
- 19. Udhëzime për përmirësimin e sintaksës dhe morfologjisë
- IV. Ide për kontekste të caktuara të të shkruarit
- 20. Situata të të shkruarit, të cilat janë veçanërisht të përshtatshme për mësimin në gjuhën e prejardhjes
- 1. Tekste me gjëegjëza
- 2. Reportazhet, pllakatet, referatet
- 3. Fletët e punës, tekste tematike, kuiz etj.
- 4. Intervistat, intervistat fiktive
- 5. Kërkesa, thirrje
- 6. Letra, e-mail-e, sms, korespondecë me klasat, blog, chat
- 7. Tekste për probleme orientuese
- 8. Tekste-fantazi, dëshira dhe vizione
- 9. Krahasime gjuhësore
- 21. Projekte të cilat janë veçanërisht të përshtatshme për bashkëpunim me mësimin e rregullt
- 1. Përmbledhje e poezive shumëgjuhësore (njëmbëdhjetëshe etj.)
- 2. Libra të ilustruar shumëgjuhësor ose libra aventurë
- 3. Gazeta shumëgjuhësore muri ose e nxënësve/eve
- 4. Kontribute për javët e projektit ose ekspozita si «Kulturat tona», «Prej nga vijmë ne», «Vende të mrekullue-shme për pushime», «Gjuhët tona» etj.
- 5. Përmbledhje shumëgjuhësore e recetave
- 22. Projekte modeluese muzikore-kreative me gjuhë
- 20. Situata të të shkruarit, të cilat janë veçanërisht të përshtatshme për mësimin në gjuhën e prejardhjes
- Literatura e përdorur